پلاک و جرم دندان

از آنجایی که باکتر­ی­ها همواره در داخل دهان رشد می­کنند، همه افراد دارای پلاک هستند. البته این پلاک‌ها لزوما با چشم دیده نمی‌شوند.

برخلاف پلاک‌ها، جرم دندان لایه‌ای از مواد معدنی است که اگر در بالای خط لثه قرار داشته باشد، دیدنش کار نسبتا آسانی است. متداول‌ترین نشانه جرم دندان، رسوبات زرد یا قهوه‌ای رنگی هستند که بین دندان‌‌های جلویی پایین و یا در خط لثه وجود دارند. تنها راه پاک‌سازی کامل دندان از این رسوبات، مراجعه به دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان برای انجام جرم‌گیری کامل است.

از آنجایی که باکتر­ی­ها همواره در داخل دهان رشد می­کنند، همه افراد دارای پلاک هستند. البته این پلاک‌ها لزوما با چشم دیده نمی‌شوند. اگر پلاک­ها از روی دندان و اطراف خط لثه جدا نشوند، باعث تورم و حساسیت در لثه­ ها می‌شوند که این امر خود باعث ایجاد بیماریِ ژنژیویت یا التهاب لثه (قرمزی، تورم و خونریزی لثه) میشود. اگر التهاب ­لثه درمان نشود به بیماری­ پریودنتال و حتی از دست دادن دندان منجر می­شود.

برخلاف پلاک‌ها، جرم دندان لایه‌ای از مواد معدنی است که اگر در بالای خط لثه قرار داشته باشد، دیدنش کار نسبتا آسانی است. متداول‌ترین نشانه جرم دندان، رسوبات زرد یا قهوه‌ای رنگی هستند که بین دندان‌‌های جلویی پایین و یا در خط لثه وجود دارند. تنها راه پاک‌سازی کامل دندان از این رسوبات، مراجعه به دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان برای انجام جرم‌گیری کامل است.
علت

مقدار زیادی از مواد غذایی که در طول روز از آنها استفاده می­کنیم، مدت زیادی پس از غذا خوردن نیز در دهان ما باقی می‌مانند. باکتری‌ها از بسیاری از این باقی مانده‌های غذایی (به خصوص قند‌ها و کربوهیدرات‌ها) برای رشد کردن و تکثیر شدن استفاده کرده و در عین حال، اسید‌هایی تولید می‌کنند که می توانند به سطح دندان آسیب بزنند. علاوه بر این، اگر هر روز از مسواک و نخ دندان به درستی استفاده نشود، پلاک‌ها و جرم دندان به مرور بیشتر و بیشتر می‌شوند. جرم دندان برای رشد پلاک‌ها، سطح بیشتر و چسبنده‌تری را در اختیارشان می گذارد.

اگر پلاک‌ها با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن صحیح و منظم روزانه برداشته نشوند، به مرور بیشتر و بیشتر شده و باکتری‌های موجود می‌توانند علاوه بر در دندان و لثه، در بافت لثه و استخوان نگهدارنده دندان‌ها نیز عفونت ایجاد کنند.
پیشگیری

با رعایت بهداشت دهان و دندان مناسب، جلوگیری از تجمع پلاک‌ها کاری ساده است. اطمینان حاصل کنید که این‌ کار‌ها را انجام می‌دهید:

    روزی دوبار و هربار حداقل به مدت دو دقیقه به طور کامل مسواک بزنید تا پلاک‌ها از همه سطوح دندان‌ها جدا شوند.
    به طور روزانه از نخ دندان استفاده کنید تا پلاک‌های موجود در بین دندان‌ها و زیر خط لثه را که مسواک معمولی به آن‌ها دسترسی ندارد، خارج کنید.
    مصرف غذا‌های قندی یا نشاسته‌دار، به خصوص میان وعده‌های چسبنده را محدود کنید.
    حداقل سالی دوبار برای معاینه و جرم‌گیری دندان به دندانپزشک مراجعه کنید.

مسواک زدن صحیح، به خصوص با خمیردندان‌های ضد جرم و همچنین نخ دندان کشیدن برای کاهش تجمع پلاک و جرم در دهان ضروری هستند. اما اگر جرم تشکیل شود، فقط با کمک یک دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان و از طریق جرم‌گیری میتوان آن را از بین برد.
درمان

فرآیند از بین بردن جرم دندان، جرم‌گیری یا اسکیلینگ(Scaling) نام دارد. در این فرآیند، دندانپزشک با کمک ابزارهای مخصوص دستی یا فراصوت(اولتراسونیک) و کورت­ها، پلاک و جرم دندان‌ها در بالا و پایین خط لثه را از بین می‌برند.
بیماری های مرتبط

اگر پلاک­ و جرم دندان درمان نشوند، به بیماری‌های مختلفی مانند پوسیدگی دندان، بیماری­های لثه و از دست ­دادن دندان منجر می­شوند. برای پیشگیری، لازم است که روزانه دو بار مسواک زده و روزی یک بار هم نخ دندان بکشید و همچنین برای معاینه و در صورت نیاز جرم‌گیری، به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید.